برگزاری کرسی علمی ترویجی «همروحی در زندگی زناشویی» در دانشگاه تبریز
کرسی علمی ترویجی «همروحی در زندگی زناشویی» بر مبنای سه سیر فلسفی با حضور اساتید دانشگاه، دانشجویان و علاقهمندان به این مباحث در دانشگاه تبریز برگزار شد.
به گزارش ایکنا از آذربایجانشرقی، کرسی علمی ترویجی «همروحی در زندگی زناشویی» بر مبنای سه سیر فلسفی با حضور اساتید دانشگاه، دانشجویان و علاقهمندان به این مباحث امروز، 25 آذرماه در دانشگاه تبریز برگزار شد. در این کرسی، علی بابایی عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز بعنوان ارائهکننده، حجتالاسلام والمسلمین ناصر فروهی و حجتالاسلام والمسلمین اصغر نقدی به عنوان ناقد و حجتالاسلام والمسلمین عباس عباسزاده بعنوان مجری حضور داشتند.
علی بابایی، عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز در این کرسی با تأکید بر لزوم انطباق روابط عاطفی با فطرت انسانی و فرهنگ دینی گفت: برخی الگوهای رایج در روابط عاطفی، با فطرت و آداب اجتماعی ما سازگار نیست. اصل دوست داشتن و دوست داشته شدن هیچ ایرادی ندارد، اما این علاقه باید کاملاً منطقی، شفاف و در چارچوب صحیح شکل بگیرد.
وی با اشاره به روابط دختر و پسری جامعه، افزود: در صورت شکلگیری علاقه، خانوادهها باید در جریان قرار بگیرند، چرا که اگر خدایی نکرده شکستی هم رخ دهد، بار آن بهصورت جمعی و با حمایت خانوادهها قابل تحمل خواهد بود و از آسیبهای جدی جلوگیری میشود، تجربه پدر و مادر، به دلیل نزدیکی عاطفی و شناخت عمیقتری که از فرزندان دارند، میتواند نقش مهمی در تصمیمگیریهای درست ایفا کند.
بابایی با اشاره به جایگاه «ولایت» در روابط انسانی تصریح کرد: قویترین نوع محبت، محبت ولایی است، محبتی که حتی از حب و خلت نیز فراتر میرود. اتکای جوانان به این پیوندهای ولایی و خانوادگی، میتواند مسیر انتخاب همسر و تشکیل خانواده را هموارتر و ایمنتر کند.
این استاد دانشگاه تبریز با اشاره به توصیههای فراوان دینی درباره ازدواج خاطرنشان کرد: در متون دینی نسبت به مسئله ازدواج تأکیدهای بسیار جدی شده است، بهگونهای که نسبت به بسیاری از آسیبهای اجتماعی، خطر انحراف در این حوزه بسیار سنگینتر دانسته شده و بازگشت از لغزشهای آن نیز دشوار است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به برخی دیدگاههای مطرحشده درباره «عشقهای آزاد» گفت: این نگاه که ابتدا صرفاً شناخت شکل بگیرد و سپس روابط عاطفی بدون چارچوب دنبال شود، نیازمند تأمل جدی است، در خطبه هفتم نهجالبلاغه نیز به روشهای نفوذ شیطان در شکلدهی شخصیت انسان اشاره شده و این نکته قابل توجه است که انحرافها غالباً از تغییر در مبانی فکری آغاز میشود.
بابایی با اشاره به برداشت خود از برخی سخنان اخیر یکی از اساتید دانشگاه گفت: تشبیه انسان به نردبانی که آهسته و تدریجی به انحراف کشیده میشود، هشداری است نسبت به مسیری که در آن، مرزهای اعتقادی و اخلاقی بهتدریج کمرنگ میشوند و لازم است در این زمینه هوشیاری بیشتری وجود داشته باشد.
این پژوهشگر حوزه فلسفه و عرفان با بیان اینکه مباحث مطرحشده برای وی بسیار قابل استفاده بوده است، گفت: بهدلیل محدودیت زمان، امکان پرداخت کامل به موضوع «شناخت نفس» فراهم نشد، در حالی که اگر این شناخت بهدرستی و بهصورت عمیق صورت گیرد، بسیاری از خطاهای رفتاری و فکری انسان قابل پیشگیری است.
وی افزود: انسان دارای مراتب مختلف ادراک است؛ از حواس ظاهری گرفته تا قوه خیال و در نهایت عقل، بسیاری از انسانها عملاً در مرتبه خیال زندگی میکنند و به مرحله عقلانیت کامل نمیرسند و همین امر منشأ بسیاری از خطاهاست. انسان کامل، انسانی است که روح الهی در او به فعلیت رسیده و از مرتبه خیال عبور کرده است.
بابایی ادامه داد: وقتی انسان در سطح خیال یا حتی توهم متوقف میشود، امکان سقوط به مراتب پایینتر وجود دارد. از همین رو، بحث «همروحی» که مطرح میشود، ناظر به بالاترین مرتبه کمال انسانی است؛ مرتبهای که رسیدن به آن برای همه ممکن نیست، اما هر میزان نزدیک شدن به آن، ارزشمند است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز با اشاره به مفهوم خانواده از منظر فلسفی تصریح کرد: این پرسش مطرح است که آیا خانواده، صرفاً مجموعهای از افراد است یا خود، یک هویت مستقل دارد. بهنظر میرسد خانواده، در صورت تحقق پیوند عمیق عاطفی و معرفتی میان زن و شوهر، به یک «واحد وجودی» تبدیل میشود؛ واحدی که بر پایه عشق پایدار شکل میگیرد.
وی خاطرنشان کرد: در خانوادهای که عشق دوطرفه و مستمر وجود داشته باشد، زن و شوهر همچون دو پایه نردبان، زمینه رشد یکدیگر را فراهم میکنند. در چنین رابطهای، نقش عاشق و معشوق دائماً در حال جابهجایی است و گفتوگو، فهم متقابل و عرضه زیباییهای روحی بهصورت مستمر جریان دارد.
وی افزود: اگر این پیوند عمیق در خانواده شکل نگیرد، افراد بهدنبال جبران خلأ عاطفی از مسیرهای بیرونی همچون مصرفگرایی، ظاهرگرایی یا تفریحات افراطی خواهند رفت؛ در حالی که لذت و آرامش حقیقی باید در بطن خانواده تأمین شود.
بابایی با اشاره به مفهوم عشق در سیر تکاملی انسان گفت: عشق، مراتبی دارد و از عقل و دل آغاز میشود و در عالیترین شکل خود به «خلت» میرسد؛ همان مرتبهای که در آن، عشق سراسر وجود انسان را دربرمیگیرد. در این مرحله، عشق از دل به عقل و سپس به روح سرایت میکند و تمام هستی انسان را متأثر میسازد.
استاد دانشگاه تبریز تأکید کرد: رسیدن به این مرتبه پیش از ازدواج، خطرناک است و باید کنترل شود؛ چراکه عشق روحانیِ بدون تعهد، میتواند انسان را دچار آسیب کند. اما پس از ازدواج و در چارچوب شرعی و اخلاقی، این سطح از عشق نهتنها ایرادی ندارد، بلکه عامل استحکام پیوند خانوادگی است.
این پژوهشگر حوزه فلسفه و عرفان در پایان با اشاره به معیارهای تشخیص درستی روابط عاطفی تصریح کرد: نخستین معیار، پایبندی به شرع و در جریان قرار دادن خانوادههاست. جوانان باید به تجربه و خیرخواهی خانواده اعتماد کنند، چراکه بسیاری از لغزشها با همین همراهی و نظارت دلسوزانه قابل پیشگیری است.
حجتالاسلام اصغر نقدی، عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز در این کرسی با اشاره به برخی واکنشها نسبت به طرح مباحث نو در حوزههای فکری و دینی، گفت: در دورههای مختلف، مطرح شدن دیدگاههای جدید همواره با موافقتها و مخالفتهایی همراه بوده است، چنانکه در موضوع حجاب و پس از انتشار دیدگاههای شهید آیتالله مطهری، شاهد راهپیماییها و درگیریهایی در قم بودیم و فضای حوزه نیز تحت تأثیر این اختلافنظرها قرار گرفت.
وی افزود: در ماجرای کتاب «شهید جاوید» نیز اختلافات بهمراتب شدیدتر بود و حتی به برخوردهای فیزیکی انجامید، این تجربهها نشان میدهد که ورود به مباحث جدید نیازمند آمادگی علمی و روحی است و طلاب و اندیشمندان باید خود را برای مواجهه با نقدها و چالشها آماده کنند.
نقدی با اشاره به مباحث مطرحشده در حوزه علمالنفس و روانشناسی سنتی اظهار کرد: برخی دیدگاهها درباره نسبت روح و بدن و نقش مغز در فرآیند تفکر، ادعاهای مهمی به شمار میروند، امروز در علوم شناختی و عصبروانشناسی، نقش مغز در یادگیری و تفکر بهصورت ابزاری بررسی میشود، اما اینکه تفکر روح در بدن و مغز متجلی میشود، نیازمند تبیین دقیقتر و احتیاط علمی است.
این استاد دانشگاه تبریز ادامه داد: همچنین درباره مسئله «قلب» و جایگاه آن در فلسفه اسلامی و قرآن، برخی ادعاهای تازه مطرح شده است، اینکه قلب مورد اشاره در متون دینی، حقیقتی فراتر از قلب مادی باشد، بحثی است که بسیاری از پژوهشگران این حوزه با احتیاط به آن پرداختهاند و هنوز اجماع روشنی درباره آن وجود ندارد.
وی با تأکید بر ضرورت احتیاط عقلی و شرعی در طرح نظریات نو گفت: تاریخ اندیشه دینی نشان میدهد که برخی تحلیلها، هرچند در نگاه نخست جذاب و نوآورانهاند، اما در بررسی عمیقتر نیازمند بازنگری و نقد جدی هستن، همانگونه که در آثار مرحوم شریعتی نیز میتوان نمونههایی از این دست تحلیلها را مشاهده کرد.
وی خاطرنشان کرد: هیچ مکتب فکری بهطور مطلق حق یا باطل نیست و حتی مکاتب مادی نیز برای اثرگذاری، بخشهایی از حقیقت را با خود همراه کردهاند، از سوی دیگر، برداشتهای ما از اسلام نیز ممکن است دچار افراط یا آمیختگی با خطا شده باشد و نقد منصفانه این برداشتها امری ضروری است.
نقدی در پایان با اشاره به اهمیت «همدلی و همروحی» در نهاد خانواده تصریح کرد: استحکام خانواده بر پایه پیوندهای عاطفی و عشق شکل میگیرد و تقویت عوامل ایجادکننده این عشق ضروری است، اما در این زمینه نیز باید از افراط پرهیز کرد و مباحثی همچون فطرت، بهعنوان ساختار وجودی و نحوه آفرینش انسان، با دقت و اتقان علمی بیشتری مورد بررسی قرار گیرد.
حجتالاسلام و المسلمین ناصر فروهی، عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز نیز در این کرسی با تأکید بر نقش مکمل زن و مرد در زندگی مشترک، گفت: زن و مرد زمانی که به یکدیگر میرسند، به یک شکل کامل میشوند.
وی افزود: برخلاف برخی برداشتهای نادرست که زنان را از عقل ناقص میدانند، هر یک از زن و مرد دارای نقش و وظایف مشخصی در خانواده هستند، مردان بیشتر نیازمند عقلانیت و برنامهریزی هستند، در حالی که زنان در عواطف و احساسات نقش برجستهتری دارند، ترکیب عقلانیت و احساسات است که زندگی مشترک را شکل میدهد و آن را شیرین و پایدار میکند.
فروهی ادامه داد: اگر تنها عقل باشد، زندگی حرکت نمیکند و اگر تنها احساس باشد، زندگی پایدار نمیماند. این دو در کنار هم هستند که خانواده را مستحکم و متعادل میسازند.
این استاد دانشگاه تبریز با اشاره به آمارهای مربوط به سلامت روان گفت: بیشترین آسیبها و اختلالات روانی در میان افراد مجرد مشاهده میشود، چراکه نبود همنشینی و حمایت عاطفی باعث بروز مشکلات روانی و اجتماعی میشود. به گفته وی، بسیاری از مشکلات و ناهنجاریهای روحی افراد با تشکیل خانواده و همراهی عاطفی کاهش مییابد و فرد در کنار شریک زندگی خود به تکامل و تعادل میرسد.
انتهای پیام
